Veraset ve İntikal Vergisi Hesaplama

Herhangi bir malın karşılıksız (ivazsız) olarak bir kişiden başka bir kişiye geçmesi durumunda veya ölen bir kişinin sahip olduğu menkul ve gayrimenkullerle bütün hak ve alacaklarının mirasçılarına intikali durumunda her bir mirasçının, elde ettiği varlıklar için veraset ve intikal vergisi ödemesi gerekmektedir.

Gelir vergisinde olduğu gibi her yıl devlet tarafından dilimler ve istisna tutarları belirlenmektedir. Elde edilen varlıkların toplam tutarından ilgili istisna tutarının çıkarılması sonucunda matrah elde edilir. Bu matrah, devlet tarafından açıklanan vergi dilimlerine göre oranlanarak ödenmesi gereken veraset ve intikal vergisi tutarı belirlenmiş olur.

Ölüm Türkiye'de meydana gelmiş ve mirasçı mükellefler de Türkiye'de bulunuyorlarsa mirasçıların, miras bırakan kişinin ölüm tarihinden itibaren 4 ay içerisinde beyannamelerini vermeleri gerekmektedir. Bunun dışındaki veraset yoluyla intikallerde beyanname;

• Ölüm Türkiye'de meydana gelmiş ve mirasçı mükellefler yabancı bir ülkede bulunuyorlarsa ölüm tarihinden itibaren 6 ay içerisinde,
• Ölüm Türkiye dışında meydana gelmiş ise mirasçı mükelleflerin Türkiye'de bulunmaları halinde 6 ay, ölen kişinin bulunduğu ülkede bulunmaları halinde 4 ay, miras bırakan kişinin bulunduğu ülke ve Türkiye dışında farklı bir ülkede bulunmaları halinde 8 ay içerisinde,
• Gaiplik halinde (Bir kimsenin ölüm tehlikesi içinde kaybolması veya kendisinden uzun süre haber alınmaması sonucu yargıç kararı ile kişiliğine son verilmesi), gaiplik kararının ölüm siciline kaydedildiği tarihi izleyen 1 ay içerisinde, verilmelidir.

Karşılıksız (ivazsız) intikal durumunda veraset ve intikal vergisi beyannamesi, malların hukuken iktisap edildiği tarihi izleyen 1 ay içerisinde verilmelidir. Gerçek veya tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişler ile şans oyunlarında, yarışma ve çekiliş ile müsabakaların yapıldığı günü takip eden ayın 20. günü akşamına kadar beyanname verilmelidir.

Beyanname, ölen kimsenin ikametgâhının bulunduğu yerdeki vergi dairesine verilmelidir. Karşılıksız intikallerde ise beyanname, tasarrufu yapan (kazanç sağlayan) kişinin ikametgâhının bulunduğu yerdeki daireye verilmelidir. Karşılıksız intikallerde tasarrufu yapan taraf bir tüzel kişi ise bu durumda beyanname, tüzel kişinin merkezinin bulunduğu yerdeki daireye verilmelidir.

Miras bırakan veya karşılıksız kazanç sağlayan kişinin ikametgâhı Türkiye dışındaki bir ülkede ise bu kişilerin Türkiye'deki son ikametgâhının bulunduğu yerin dairesine beyanname verilir. Mükellef Türkiye dışındaki bir ülkede bulunuyorsa bu durumda beyanname mükellefin bulunduğu yerdeki Türkiye konsolosluğuna verilir.

Miras bırakan veya karşılıksız kazanç sağlayan şahsın Türkiye'de hiç ikamet etmediği veya son ikametgâhının tespit edilemediği hallerde beyannameler, veraset yoluyla veya sair surette ivazsız tarzda intikal eden malın bulunduğu veya mükelleflerin ikametgâhlarının bağlı bulunduğu yerin vergi dairesine verilebilir.

Beyannameler, ilgili dairelere bizzat elden verilebileceği gibi taahhütlü olarak posta ile de gönderilebilir.

Şans oyunları (at yarışı, futbol müsabakaları gibi) ile yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyeler de ivazsız intikal kabul edilmektedir. Ancak ikramiye, ilgili yılda uygulanan istisna tutarından azsa vergi ödenmemektedir. İstisna tutarını aşanlarda ise aşan kısım, intikal vergisine tabi tutulmaktadır. Ancak bu vergi için ikramiyeyi kazanan kişi tarafından beyanname verilmesi söz konusu değildir. Vergi, şans oyunlarını veya yarışma ve çekilişi düzenleyen kişi ve kurumlar tarafından, kazanılan ikramiyeden kesilmektedir. Kesinti oranı uzun yıllar yüzde 10 olarak uygulanmasına rağmen 2018 yılı başından itibaren yüzde 20'ye yükseltilmiştir.

Tahakkukundan itibaren her yıl mayıs ve kasım aylarında olmak üzere üç yılda toplam altı eşit taksitte ödenir. Gerçek veya tüzel kişilerce düzenlenen yarışma ve çekilişler ile 5602 sayılı kanunda tanımlanan şans oyunlarında, çekiliş veya müsabakaların yapıldığı günü takip eden ayın 20. günü akşamına kadar ödenir.

Şans oyunları, çekiliş ve yarışma gibi yollarla karşılıksız elde edilen kazançlar için veraset ve intikal vergisi kazancın gerçekleştiği günü takip eden ayın 20. günü akşamına kadar peşin olarak ödenir. Bunun haricindeki durumlarda ise tahakkuk tarihinden itibaren her yıl mayıs ve kasım aylarında olmak üzere üç yılda toplam altı eşit taksitte ödenir.

1,700,000 TL'ye kadar %1
5,700,000 TL'nin 1,700,000 TL'si için 17,000 TL, fazlası için %3
14,400,000 TL'nin 5,700,000 TL'si için 137,000 TL, fazlası için %5
31,400,000 TL'nin 14,400,000 TL'si için 572,000 TL, fazlası için %7
31,400,000 TL'den fazlası için %10

1,700,000 TL'ye kadar %10
5,700,000 TL'nin 1,700,000 TL'si için 170,000 TL, fazlası için %15
14,400,000 TL'nin 5,700,000 TL'si için 770,000 TL, fazlası için %20
31,400,000 TL'nin 14,400,000 TL'si için 2,510,000 TL, fazlası için %25
31,400,000 TL'den fazlası için %30

Bir kişiye ana, baba, eş veya öz çocuklarından ivazsız mal intikali halinde vergi, bu tarifede yer alan oranların yarısı uygulanarak hesaplanır.

1,100,000 TL'ye kadar %1
3,700,000 TL'nin 1,100,000 TL'si için 11,000 TL, fazlası için %3
9,200,000 TL'nin 3,700,000 TL'si için 89,000 TL, fazlası için %5
20,100,000 TL'nin 9,200,000 TL'si için 364,000 TL, fazlası için %7
20,100,000 TL'den fazlası için %10

1,100,000 TL'ye kadar %10
3,700,000 TL'nin 1,100,000 TL'si için 110,000 TL, fazlası için %15
9,200,000 TL'nin 3,700,000 TL'si için 500,000 TL, fazlası için %20
20,100,000 TL'nin 9,200,000 TL'si için 1,600,000 TL, fazlası için %25
20,100,000 TL'den fazlası için %30

Bir kişiye ana, baba, eş veya öz çocuklarından ivazsız mal intikali halinde vergi, bu tarifede yer alan oranların yarısı uygulanarak hesaplanır.